جعبه پاندورا ۱؛ تولید علم؟

دوشنبه هفته پیش برای دیدار دوستی به انتشاراتی در خیابان منیری جاوید رفته بودم. در مسیر بازگشت در برابر بازارچه کتاب (۱) شخصی را دیدم که ضمن گفتن «پایان نامه، مقاله پژوهشی» کارت ویزیتی به رهگذران می داد. با شنیدن این کلمات به او نزدیک شدم تا کارت را بگیرم و از ساز و کارهای جدید "تولید علم" در نظام آموزش عالی مطلع شوم. روی کارتِ «موسسه پژوهشیِ ...» علاوه بر اطلاعاتی چون ایمیل، آدرس و تلفن، لیست خدماتی که ارائه می کنند نوشته شده:
انجام کلیه امور پژوهشی و دانشگاهی در تمامی رشته ها،
استخراج مقاله و کتاب از تحقیقات علمی و دانشگاهی،
مشاوره و آموزش در نگارش پایان نامه، پروژه، مقالات علمی پژوهشی و ISI،
ترجمه تخصصی، ویراست علمی و ...
این تبلیغ و تبلیغاتِ شبیه به این خبر از کسب و کار نسبتا جدیدی می دهد که شاید کسب و کارِ تولید علم نام مناسبی برای آن باشد. پایان نامه یا تحقیق یا مقاله ای خریداری می شود و این مقالات و تحقیقات در نهایت به کسب مدرکی علمی منجر خواهد شد. چرا مسئولین نظام آموزش عالی کشور هیچ اقدامی در برابر این بازار انجام نمی دهند؟ به نظرم «عدم اطلاع» نمی تواند پاسخ مناسبی باشد مگر اینکه اولیای امور را کبکانی در نظر بگیریم که سر زیر برف فروبرده اند و پشت آمارهای تولید علم سنگر گرفته اند. امیدوارم سکوت مسئولین در برابر این مساله نشانه رضایت از وجود چنین بازاری نباشد.
البته مشکلات نظام آموزش عالی منحصر به پایان نامه فروشی و مسائلی شبیه به آن نیست. گویی در جعبه پاندروا گشوده شده و مشکلات مختلف به بیرون سرازیر شده و در جعبه نه امید که آرزویی محال باقی مانده؛ آرزویِ محالِ اصلاح امور دانشگاه. درباره مشکلات دیگر هم بعد از این خواهم نوشت. مشکلاتی از قبیل:
پایان نامه فروشی،
مقالات پژوهشی،
رزومه های اعضای هیات علمی و ایده های نو،
معلمین خوبی که برخی شان مرتکب انتحال هم می شوند،
مریدپروری،
رئیسانی که صلاحیت علمی ندارند و رئیسانی که صرفا صلاحیت علمی دارند،
اعطای مجوز تاسیس دوره های دکتری به موسسات آموزش عالی در رشته هایی که بعضا حتی یک عضو هیات علمی هم در رشته مورد نظر نداشته اند و ...
ادامه دارد
——
(۱) بازارچه کتاب روبروی سینما بهمن است، درخیابان انقلاب کمی جلوتر از ۱۶ آذر. راستی دوشنبه هفته پیش ۱۸ تیر بود. 

نظرات